Gezichtsbescherming

Ons uitgebreide assortiment gezichtsbescherming bestaat uit veiligheidsbrillen, oogbeschermingsbrillen, gelaatschermen. Bij Safetyfreaks staan service, kwaliteitsproducten en de veiligheid van de klant centraal.

De normen voor oog en gelaatsbescherming

Onze ogen behoren niet alleen tot de kostbaarste, maar ook tot onze kwetsbaarste zintuigen. Jaarlijks vinden dan ook helaas regelmatig oogongevallen plaats met blijvende schade, zoals het verlies van gezichtsvermogen. Niet voor niets is daardoor de veiligheidsbril één van de meest van toepassing zijnde persoonlijk beschermingsmiddel.

Vele gevaren kunnen soms onherstelbare oogschade tot gevolg hebben. De verschillende industriële gevaren zijn:

-          Mechanische gevaren (vaste deeltjes, stof, splinters, etc.)
-          Chemische of biologische gevaren (spatten van zuren, oplosmiddel, besmet bloed, gassen, etc.)
-          Optische gevaren (ultraviolet, infrarood, zichtbaar licht, lasers, etc.)
-          Thermische gevaren (hete vloeistoffen, spatten van gesmolten materiaal, vlammen, etc.)
-          Ergonomische gevaren (onjuiste sterkte, verkeerde houding, etc.)

In eerste instantie moet gekeken worden naar maatregelen die het dragen van een veiligheidsbril overbodig maken. Als dit niet mogelijk is, moet de blootstellingstijd worden verkort. In andere gevallen moeten er veiligheidsbrillen beschikbaar gesteld worden. Daarbij is er de keuze uit verschillende varianten en modellen.

We onderscheiden naar uitvoering 4 hoofdtypen oog- en gelaatsbescherming:
- Veiligheidsbrillen
- Bescherm- en overzetbrillen
- Ruimzichtbrillen
- Gelaatschermen

Veiligheidsbrillen

Veiligheidsbrillen beschermen alleen de ogen en zijn alleen geschikt tegen gevaren als (grof) stof, slijpspatten (spaanders) en vloeistofspatten die niet gevaarlijk zijn voor de huid. Een veiligheidsbril lijkt qua montuur op een gewone bril, maar de lenzen van deze brillen zijn van gehard glas of speciaal kunststof. En het montuur is van metaal of kunststof. Afhankelijk van de omgevingstemperatuur en de gevraagd krasvastheid van de lenzen, moet een veiligheidsbril worden gekozen.

Een veiligheidsbril moet voldoen aan de Europese norm EN 166 en bestaat uit een montuur of frame waarin, al dan niet verwisselbaar, een centrale ruit of twee lenzen zijn aangebracht. Er bestaan diverse soort coatings. Hieronder worden de verschillende mogelijkheden verder toegelicht.

Lens materialen

De twee voornaamste types lenzen van een veiligheidsbril zijn gemaakt van mineraal glas (thermisch gehard of chemisch gehard) of van een speciaal kunststof (polycarbonaat of cellulose acetaat).

Minerale glazen zijn zeer geschikt voor erg stoffige omgevingen waarbij krasbestendigheid of aantasting door bepaalde chemische stoffen van doorslaggevend belang is. Ze zijn minder gevoelig voor krassen, hebben een goede slagvastheid, maar zijn relatief zwaar en zijn gevoelig voor inbranden van las- en slijpvonken.

Kunststof lenzen zijn bruikbaar in bijna alle werkomgevingen. Ze zijn gemaakt van polycarbonaat of van cellulose acetaat. Polycarbonaat (PC) lenzen zijn bijzonder slagvast en licht van gewicht. PC lenzen zijn standaard altijd voorzien van een krasbestendige laag, maar zijn minder goed geschikt bij werken met agressieve chemicaliën. Cellulose Acetaat (AC) lenzen bezitten een goede krasweerstand en zijn vooral zeer geschikt voor werkzaamheden met chemicaliën.

Lenskleuren

De lenzen van een veiligheidsbril kunnen verschillen per kleur. Afhankelijk van de werkzaamheden moet bekeken worden welke kleur lenzen er in gezet moeten worden. Hier onder worden de meest voorkomende kleuren besproken.

Heldere(Blanke) lens

Een veiligheidsbril met een heldere lens is geschikt voor algemene mechanische werkzaamheden voor binnen en buiten. Beschermt tegen impact en UV een heeft geen vertekenend kleurbeeld. Heldere CR39 lenzen bieden goede bescherming tegen krassen en chemicaliën, maar bescherming niet tegen impact en UV.

Lenzen met hoog contrast

amberkleurige (gele) lens

Een veiligheidsbril met een amberkleurige lens beschermt tegen impact, UV en blauw licht (480 nm). De lens geeft een verhoogd contrast bij zwak licht en is geschikt voor bijvoorbeeld oppervlakte-inspectie, jacht en mechanische werkzaamheden.

Oranjekleurige lens

Een bril met een oranjekleurige lens beschermt tegen impact, UV en blauw licht (480 nm). De lens verhoogd contrast en scherper zicht en verminderd de vermoeidheid. Geschikt voor bijvoorbeeld oppervlakte-inspectie, medische behandeling en mechanische werkzaamheden.

Zonnelenzen

Een veiligheidsbril met een zonnelens is vooral geschikt voor buitenshuis werkzaamheden en mechanische werkzaamheden met verblindend licht. Deze kleuren lenzen worden dus voornamelijk gebruikt voor zonlicht en verblindend licht (goede kleurherkenning). De lenzen hebben een bescherming tegen impact, UV-lucht, zonlicht en felle stralen door weerkaatsing van schadelijke lichtstralen.

I/O lens

Een veiligheidsbril met een I/O (indoor/outdoor) lens beschermt tegen impact, UV en verblindend licht. Deze lens is te gebruiken bij zonnig en zwak licht: dankzij de spiegelende coating aan de buitenkant van de lens kan een ongekleurde lens worden gebruikt. Deze reflecteert het licht in plaats van het te absorberen. Deze lens is vooral geschikt voor toepassingen waar werksituaties verschillen van binnen naar buiten en andersom en voor werknemers die veel naar kunstlicht kijken, zoals heftruckchauffeurs. 

Laslenzen

Een veiligheidsbril met een groene (of grijze) las lens beschermt tegen impact, UV-, zichtbaar of infrarood licht. Deze lenzen zijn geschikt voor laswerkzaamheden en hebben verschillende soorten tinten voor de diverse soorten werkzaamheden:

Lastint 1,7 = assistent lasser
Lastint 3,0 = solderen, snijden
Lastint 5,0 = autogeen lassen, snijden
Lastint 7,0 = autogeen lassen, solderen, snijbranden

Technische lenzen

Gepolariseerde lens

Een revolutionaire gedegradeerde behandeling voor het comfort van de ogen op langen termijn. De behandeling B-Contrast is met name aangepast voor mensen die kleurloze veiligheidsbrillen dragen. De lens filter 99,99% van de UVA/UVB stralen tot 400 nm en meer dan 30% van het blauwe licht. De lens behoudt de kleurherkenning en verbetert de contrasten en de reliëfs.

HD lens

Een revolutionaire behandeling voor een uitzonderlijke helderheid en overbrenging. De lens kan worden gebruikt voor elk type werken waarbij er geen zonnebescherming nodig is voor industrieel gebruik. De HD-behandeling blijft onopgemerkt zoals geen ander glans dit kan doen. HD is een echte polymere barrière die bestand is tegen water en vlekken dankzij zijn hydrofobe seriebekleding. Het HD-glas is uitgevoerd met een antiweerspiegeling laagje op de coating.

Variomatic lens

Lenzen gecoat met variomatic, verduisteren binnen 10 seconden, beschermen de drager voor 100% tegen Uv-straling, en bereiken opnieuw hun originele tint na 30 seconden. – Sneller dan welke andere coating dan ook. Deze lenzen zijn voornamelijk geschikt voor werkzaamheden waarin buiten – en binnen omgevingen, of lichte en donkere omgevingen frequent afwisselen. Het gebruik van dit soort lenzen mag niet risico verhogend zijn en zijn dus niet in alle gevallen toegestaan.

Coatings

Lenzen worden bij de productie vaak voorzien van een beschermend laagje, ook wel coating genoemd. Er zijn diverse soorten coatings verkrijgbaar. Hieronder worden de coatings per merk benoemd.

3M Coatings

Het assortiment van 3M bevat de volgende coatings:

-          Antikras (AS) super meerlaagse behandeling voor extreme krasbestendigheid.
-          Antidamp (AF) deze zeer efficiënte coating voorkomt dat lenzen beslaan
-          Antikras- Antidamp (AS-AF) deze gecombineerde coating is extreem krasbestendig en is antidamp
-          DX Deze grensverleggende coating is extreem antidamp en krasbestendig en bovendien antistatisch en beschermt tegen agressieve chemicaliën
-          Spiegelend specifieke coating tegen verblinding; bescherming tegen krassen, Uv-licht, zonlicht en felle stralen zodat schadelijk licht wordt terug gekaatst

Bollé Coatings

Bollé kent twee verschillende soorten coatings bij de brillen:

Antikras – coating tegen krassen op beide zijden van de lens
Antikras & Antidamp – coating tegen krassen en aandampen op beide zijden van de lens

UVEX Coatings

Het assortiment van Uvex bestaat uit de volgende coatings:

-          Supravision HC-AF
-          Supravision Extreme
-          Supravision Performance
-          Variomatic
-          Optidur 4C Plus
-          Ultradura
-          Supravision NCH
-          Optidur NCH
-          Infradur Plus
-          Infradur AF

Supravision HC-AF
De unieke supravision HC-AF technologie maakt het mogelijk om een coating aan te brengen die de lens extreem krasbestendig maakt aan de buitenkant en permanent antidamp aan de binnenzijde. Men verkrijgt tevens een permanente 100% UV-bescherming.

Supravision Extreme
Uvex supravision extreme lenzen vermijden dat vocht zich ophoopt en maakt zo een permanent antidamp effect mogelijk – de lens kan nooit aandampen. Brillen en ruimzichtbrillen met uvex supravision extreme coating technologie zijn uiterst geschikt voor omgevingen met hoge luchtvochtigheid en condensatie.

Supravision Performance
De antidamp eigenschappen van de nieuwe Uvex supravision performance coating zijn drie maal hoger dan wat de norm vereist. Deze coating is ideaal bij plotse blootstelling aan condensatie en werkomgevingen die door de aard van de arbeid vereisen dat de lenzen zeer regelmatig gereinigd dienen te worden. De aangebrachte antidamplaag is permanent.

Variomatic
Lenzen gecoat met Uvex variomatic verduisteren binnen de 10 seconden, beschermen de drager voor 100% tegen UV-straling, en bereiken opnieuw hun originele tint na 30 seconden. – sneller dan welke andere coating ook. Deze lenzen zijn voornamelijk geschikt voor werkzaamheden waar buiten – en binnen omgevingen, of lichte en donkere omgevingen frequent afwisselen. Het gebruikt van dit soort lenzen mag niet risico verhogend zijn en zijn dus niet in alle gevallen toegestaan.

Optidur 4C Plus
Combineert in één lens de eigenschappen van permanente antidamp, krasbestendigheid, antistaticiteit en 100% UV-bescherming.

Ultradura
Een goedkopere coating die lenzen voorziet van een goed prestatieniveau op gebied van krasbestendigheid, gecombineerd met een complete UV-bescherming.

Supravision NCH
Lenzen die gecoat zijn met supravision NCH combineren de voordelen van optidur NCH en optidur 4C plus. Ze zijn krasbestendig en extreem antidamp aan de binnenzijde, terwijl de buitenzijde eveneens beschikt over een hoge krasbestendigheid en een zeer goede chemische resistentie. Daarnaast is dit type lens zeer makkelijk te reinigen door toepassing van nanotechnologie. Dit alles resulteert in een coating van topniveau.

Optidur NCH
Lenzen gecoat met Optidur NCH zijn uiterst krasbestendig en zijn eveneens zeer chemisch bestendig. Bij het aanbrengen van deze coating wordt gebruik gemaakt van nanotechnologie, waardoor restanten van vloeistoffen op basis van water en/of olie zeer makkelijk te verwijderen zijn.

Infradur PLUS
Lenzen die behandeld zijn met infradur plus beschermen niet allen tegen UV- en IR-straling, maar bieden eveneens bescherming tegen verblinding. Deze coating minimaliseert oogletsel ten gevolge van lasspatten.

Infradur AF
Lenzen gecoat met de infradur AF lasfilter beschermen tegen UV- en IR-straling, maar laten daarnaast het perfect onderscheiden van kleuren toe, en dit volgens de vereisten van de norm EN 172. Deze coating biedt eveneens gegarandeerde antidamp eigenschappen aan de binnenzijde, en uiterste krasbestendigheid aan de buitenzijde, waardoor letsels ten gevolge van lasspatten beperkt worden tot een absoluut minimum.

MSA Coatings                                                                                 Honeywell Coatings
Het assortiment van MSA bevat de volgende coatings       Het assortiment Honeywell bevat de volgende coatings

Tuffstuff                                                                            3A
Coating met een excellente verlengende           Coating is antikras, antistatisch en UV bestendig.
gebruikstijd en met antikras coating.

Sightgard                                                                           4A
Coating met antidamp laag en goede                    Coating is antikras, antistatisch, antidamp en UV
antikras eigenschappen               .                                              bestendig.

Optirock 4X                                                                      4A+
Coating met een duurzame antidamp laag         Coating is antikras, antistatisch, anti condens en UV
met uitstekende antikras eigenschappen.          bestendig. Bovendien zijn beide zijden van de lens
                                                                                              met een antidamp coating beschermt.

Monturen

Of men nu in een omgeving werkt met hoge temperaturen of uren achter de computer doorbrengt, voor alles is er een geschikt montuur te vinden. In het uitgebreide assortiment veiligheidsbrillen kan men voor elke toepassing de juiste bril met bijbehorend montuur vinden. Er zijn monturen beschikbaar in vele uitvoeringen bijvoorbeeld met of zonder zijkapjes, met verwisselbare lenzen, met verstelbare oor veren, verende scharnieren en instelbare neuskussentjes.

Omdat iedere hoofdomvang verschillend is zijn er nu ook diverse veiligheidsbrillen verkrijgbaar in grote en kleine monturen. Neem contact op voor meer informatie hier over.

Markering van lens en montuur

Veiligheidsbrillen met of zonder correctielenzen dienen te worden onderzocht en gecertificeerd door een onafhankelijk laboratorium. Op grond van dit onderzoek mogen de prestaties van de uitrusting bekend worden gemaakt op basis van de criteria van richtlijn EN 166. Alle markeringen op zowel de verglazing als de monturen, dienen permanent en duidelijk leesbaar te zijn aangebracht. Iedere gebruiker moet dus in staat zijn de geschiktheid voor de toepassing te bepalen. Het montuur en de verglazing worden apart gemarkeerd. Indien de verglazing en het montuur een geheel vormen is de markering op het montuur aangebracht.

De markering van het montuur moet verplicht het CE symbool en de identiteit van de producent bevatten (logo of merknaam). Indien een bril aan een EN-norm refereert, is het nummer van de EN-norm verplicht met de verschillende symbolen van het toepassingsgebied en de mechanische weerstand volgens de door de fabrikant gevraagde tests.

Lens

Symbolen voor optische klasse

1 geschikt voor continue werkzaamheden
2 geschikt voor periodieke werkzaamheden
3 geschikt voor gelegenheid werkzaamheden waarbij permanent dragen niet nodig is

Symbolen van het toepassingsgebied (alleen voor brillen)

8 bescherming tegen elektrische boogontladingen door kortsluiting
9 bescherming tegen gesmolten metalen en hete vaste stoffen

Markeringen van lens

S Versterkte duurzaamheid, biedt weerstand tegen een balletje van 22 mm en 43 gram dat valt van een hoogte van 1,30 meter
F Zwakke impact, biedt weerstand tegen een balletje van 6 mm en 0,86 gram dat inslaat aan 45 m/s
B Middelmatige impact, biedt weerstand tegen balletje van 6 mm en 0,86 gram dat inslaat aan 120 m/s
A Grote impact, biedt weerstand tegen een balletje van 6 mm en 0,86  gram dat inslaat aan 190 m/s
T Bescherming tegen impact bij extreme temperaturen

Optionele symbolen

K symbool voor krasbestendigheid van het oppervlak
N symbool voor antidamp eigenschappen

Type lensfilter (bescherming) (optioneel)
2                             Ultraviolet (UV) filter
2C of 3                  Ultraviolet (UV) filter met goede kleurherkenning
4                             Infrarood (IR) filter
5 of 6                    Zonlicht filter
1,7 t/m 7             Lasfilter in geval van ontbrekende tint-code 

Montuur

Symbolen van het toepassingsgebied (allen voor brillen)

3 bescherming tegen vloeistofdruppeltjes en spatten
4 bescherming tegen grote stofdeeltjes > 5 micron
5 bescherming tegen gas en fijne stofdeeltjes < 5 micron
8 bescherming tegen elektrische boogladingen door kortsluiting
9 bescherming tegen gesmolten metalen en hete vaste stoffen

Markeringen van montuur

S Versterkte duurzaamheid, biedt weerstand tegen een balletje van 22 mm en 43 gram dat valt van een hoogte van 1,30 meter
F Zwakke impact, biedt weerstand tegen een balletje van 6 mm en 0,86 gram dat inslaat aan 45 m/s
B Middelmatige impact, biedt weerstand tegen balletje van 6 mm en 0,86 gram dat inslaat aan 120 m/s
A Grote impact, biedt weerstand tegen een balletje van 6 mm en 0,86  gram dat inslaat aan 190 m/s
T Bescherming tegen impact bij extreme temperaturen ( + 55 graden Celsius / -5 graden Celsius)
H montuur is ontworpen voor een kleiner hoofd

Lasbrillen

Een lasbril is een bril die iemand draagt die aan het lassen is en deze dient op te zetten om de ogen te beschermen, wanneer er geen kans bestaat dat lasspatten in het gezicht komen. Voor elektrisch lassen wordt in plaats van een lasbril vaak een laskap gebruikt die niet alleen de ogen maar het gehele gezicht beschermt. Zonder bescherming kan men namelijk lasogen oplopen. Een lasbril heeft vaak opklapbare glazen, zodat de las kan worden geïnspecteerd als de vlam van het werkstuk is gehaald. De kleur (groen of grijs) van de glazen hangt af van de soort laswerkzaamheden die worden verricht.

Toebehoren veiligheidsbrillen

In dit hoofdstuk vindt men een overzicht van praktische en perfect aangepaste accessoires om het gebruik van uw bril te onderhouden en te optimaliseren. Te denken valt aan brillenkoortjes, etuis, maar ook reinigingsmiddelen om de bril schoon te houden.

Overzetbrillen

Overzetbrillen zijn bedoeld om met minimale hinder over een correctiebril te dragen. Dee bieden een uitstekende dekking, een maximaal gezichtsveld en een optimale bescherming tegen invloeden. Overzetbrillen worden meestal maar tijdelijk gedragen door mensen die het werk bezoeken. Overzetbrillen zijn relatief goed, maar zijn niet krasbestendig en zijn weinig comfortabel.

Veiligheidsbrillen op sterkte (correctiebrillen)

Voor iedereen die een correctie nodig heeft, zijn standaard veiligheidsbrillen niet toereikend. Een bril op sterkte met een beschermende overzetbril is vaak niet optimaal te noemen. Daarom is er de mogelijkheid om een veiligheidsbril op sterkte te laten maken. Er zijn lenzen in vele soorten en uitvoeringen beschikbaar. Er kunnen bijvoorbeeld bewerkingen als kleurcoating en ont spiegelingen worden aangebracht. Bij specialisten kunnen brillen aangemeten worden. Dit gaat vaak op basis van de bestaande bril of recept wat er voor zorgt dat de veiligheidsbril op sterkte een kopie is van de eigen bril. Afhankelijke van de werkzaamheden wordt het juiste type glazen gekozen. Meer informatie? Neem dan contact met ons op.

RUIMZICHTBRILLEN

Ruimtebrillen (goggles) beschermen de ogen tegen spatten, gassen of stoffen en zijn in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar. Ruimzichtbrillen kunnen naargelang de werkomgeving geventileerd of niet geventileerd zijn, schuimrubberen afdichtingen, verschillende soorten coatings en verstelbare banden hebben en zijn verkrijgbaar in verschillende soorten materialen. Brillen gemaakt van polycarbonaat bieden bescherming tegen gesmolten materialen en hele vloeibare deeltjes. Brillen van acetaat bieden en goede chemische weerstand tegen vele oplosmiddelen en industriële chemicaliën. Ruimzichtbrillen kunnen over correctiebrillen gedragen worden.

GELAATSCHERMEN

In tal van werksituaties bestaat het gevaar dat naast de ogen, ook de rest van het gezicht getroffen wordt door rondvliegende stukjes metaal, steen, hout of vloeistofspatten van bijvoorbeeld schoonmaakmiddelen en chemicaliën.

Een veiligheids- of beschermbril biedt dan vaak niet voldoende bescherming. In deze situatie is het veiliger om gebruik te maken van een gelaatscherm, eventueel in combinatie met een veiligheidsbril.

Gelaatschermen beschermen het hele gelaat en zijn verkrijgbaar in verschillende materialen: van polycarbonaat en acetaat tot draadgaas. Omdat een gelaatscherm vrijwel geheel uit duurzaam kunststof bestaat, is het licht van gewicht. Het scherm wordt op het hoofd of op een veiligheidshelm gedragen en sluit nergens aan op het gelaat. Ook belemmert het gelaatscherm het zicht niet. Gelaatschermen dienen te voldoen aan de norm EN 166.

Afhankelijk van de toepassingen is een variëteit aan mogelijkheden beschikbaar:

• Met polycarbonaat ruit: slagvast en optisch hoogwaardig
• Met ruit van celluloseacetaat: hoge zuurbestendigheid
• Ruiten in diverse tinten: bij veel uv-licht, zonlicht
• Gaasschermen: voor werkzaamheden in bosbouw, houtverwerking, etc.
• Elektriciteitsschermen: bescherming tegen elektrische boogontladingen

COMBINATIES

Als een veiligheidshelm, een gehoorbeschermer en een gelaatscherm tegelijkertijd moeten worden gedragen, is er een breed assortiment pasklare sets verkrijgbaar. Voor elke werkomgeving kan er een set samengesteld worden.

Er zijn dus kant en klare sets, zoals een “bosbouw set”, maar er kan ook voor gekozen worden om zelf

een set samen te stellen. In dit hoofdstuk staan de diverse mogelijkheden beschreven.

LASHELMEN, SCHERMEN, SCHILDEN en ONDERDELEN

Met een lasschild of een lashelm beschermt u niet alleen uw ogen maar ook uw gelaat. De lasschilden en –helmen zijn vervaardigd van vulkaanfiber of van een hoogwaardige lichtgewicht kunststof (thermoplastisch). Deze materialen houden de infrarode en ultraviolette stralen tegen die vrijkomen bij laswerkzaamheden. Bovendien beschermen ze het gezicht af voor hitte en vonken.

In dit hoofdstuk vindt u de diverse lashelmen en schilden terug.

OOGSPOELFLESSEN

Een oogspoelfles is een onmisbaar eerste hulp artikel. Wanneer bijvoorbeeld chemische stoffen, vuil of splinters in het oog terecht komen, moet het oog zo snel mogelijk worden uitgespoeld. Zo wordt schade aan het oog voorkomen of verhinderd. Oogspoelflessen horen overal thuis waar de dichtstbijzijnde wateraansluiting te ver verwijderd is. Om het verzorgen van het slachtoffer binnen de eerste 15 seconden te kunnen garanderen. Dit kan in ruimtes zijn waar niet permanent gewerkt wordt zoals bijv. accuruimtes of bouwplaatsen en bij montagewerkzaamheden.

NORMERINGEN

Op oog- en gelaatsbescherming zijn onderstaande normen van toepassing. 

EN 166                   Basiseisen voor alle oog- en gelaatsbescherming
EN 167                   Omschrijving van alle optische beproevings- en testmethoden
EN 168                   Omschrijving van alle niet optische beproevings- en testmethoden
EN 169                   Filters voor lassen en aanverwante technieken. Doorlatingsfactoren en aanbevolen gebruikt
EN 170                   Ultraviolet (UV)-filters. Doorlatingsfactoren en aanbevolen gebruikt
EN 171                   Infrarood (IR)-filters. Doorlatingsfactoren en aanbevolen gebruikt
EN 172                   Zonlichtfilters voor industrieel gebruik
EN 175                   Middelen voor oog- en gelaatsbescherming bij lassen
EN 207                   Filters en oogbescherming tegen laserstraling
EN 208                   Oogbeschermers voor instelwerkzaamheden aan lasers of lasersystemen
EN 379                   Lasfilters met variabele beschermingsfactor of met twee beschermingsfactoren
EN 1731                Oog- en gelaatsbescherming uit geweven metaaldraad voor industrieel en niet industrieel gebruik tegen mechanische gevaren en/of hitte

Veel werknemers worden op de werkplek blootgesteld aan verontreinigde lucht, hierdoor dienen er mogelijk maatregelen getroffen te worden. Als het nodig is dat ademhalingswegen beschermt dienen te worden, dient men eerst de risico’s goed te definiëren. Verontreinigingen kunnen in verschillende verschijningsvormen optreden: stofdeeltjes, rook, nevel, gassen en dampen. Ook combinaties van verontreinigen zijn mogelijk en er kan ook sprake zijn van zuurstof verdringing. Als op geen andere mogelijkheid het inademen van bijvoorbeeld stof en/of gas kan worden voorkomen, moeten werknemers bij schadelijke hoeveelheden stof of gas/damp ademhalingsbescherming dragen. Deze middelen kunnen we onderscheiden in afhankelijke bescherming en onafhankelijke bescherming.

Ademhalingsbescherming
Afhankelijk

-          Stofmaskers
-          Half gelaat maskers
-          Volgelaatmaskers
-          Motor aangedreven systemen

Onafhankelijk

-          Ademlucht toestellen
-          Toevoerslang Verse luchtkap

Bij gebruikmaking van omgevingslucht afhankelijke adembescherming, zoals stofmaskers, half- en volgelaatsmaskers met filters en volgelaatmaskers of luchtkappen/helmen met aanblaasfilters, wordt de inzet beperkt door een aantal omgevingsfactoren:

-          Soort verontreiniging of combinatie van verontreinigingen
-          Concentratie van het aanwezige gas, aërosol
-          Alleen filteren tot een concentratie beneden de grenswaarde

Voorwaarde is echter dat het zuurstof gehalte in de lucht altijd minimaal 19% moet zijn.

Indien er bij verontreinigingen in de omgevingslucht spraken is van één of meer van de onderstaande factoren, dient ALTIJD onafhankelijke ademhalingsbescherming te worden toegepast in de vorm van slangenmaskers, verse luchtkappen (Airline systemen met gefiltreerde compressor lucht,) of persluchttoestellen:

-          Bij het werken in besloten ruimten (riolen, opslagtanks, kelders, etc.)
-          Bij een zuurstofconcentratie van minder dan 19%
-          Bij aanwezigheid van een bijzondere stof
-          Bij overschrijding van de voor filters maximaal toegestane concentratie verontreiniging
-          Bij de aanwezigheid van zuurstof verdringende gassen
-          Als de concentratie te hoog is

Afhankelijke ademhalingsbescherming

Hierbij praten we over adembescherming, die de lucht van de werkomgeving filtert voordat deze ingeademd wordt. Afhankelijke ademhalingsbescherming bestaat uit een filter en een masker.

Maskers met filter zijn er in vele uitvoeringen welke we verderop verder gaan beschrijven. Deze dienen altijd gecombineerd te worden met stoffilters, gasfilters of combinatiefilters.

Maskers

De keuze voor een masker is afhankelijk van het gewenste beschermingsniveau maar ook van persoonlijke voorkeur. De volgende soorten maskers komen terug in dit hoofdstuk: onderhoudsvrije stofmaskers, half gelaat maskers en volgelaatsmaskers.

Onderhoudsvrije stofmaskers

Stofmaskers bedekken mond, neus en kin. Na gebruik worden onderhoudsvrije stofmaskers weg gegooid en vervangen. Er zijn stofmaskers die voorgevormd zijn (de zogenaamde CUP modellen) maar ook die men zelf kan vormen in de juiste pasvorm. Een stofmasker kan ook uitgerust zijn met een uitademventiel. Een uitademventiel bij een stofmasker heeft meerdere comfort verhogende functies: uitademweerstand verkleinen, CO2 gehalte verkleinen binnenin het masker en temperatuur en vochtigheid verminderen binnen in het masker.

Stofmaskers beschermen uitsluitend tegen vaste deeltjes, vezels, micro-organismen, nevels en aërosolen, dus niet tegen dampen van bijvoorbeeld verf. Er zijn 3 stofbeschermingsklassen die worden aangegeven met de zogenaamde FFP (Filtering Facepiece Particles) codering (FFP1, FFP2 en FFP3). De inwaartse lekkage bepaalt de beschermingsgraad die het stofmasker kan bieden.

FFP1:     Lichte bescherming tegen stofdeeltjes van inerte materialen
                Maximaal aanvaarde concentratie van verontreinigde stoffen: 4x de grenswaarde
FFP2:     Optimale bescherming tegen stofdeeltjes van schadelijke stoffen
                Maximaal aanvaarde concentratie van verontreinigde stoffen: 10 x de grenswaarde
FFP3:     Maximale bescherming tegen stofdeeltjes van giftige tot zeer giftige stoffen
                Maximaal aanvaarde concentratie van verontreinigde stoffen: 50 x de grenswaarde

Wat is de grenswaarde?

Om te kunnen bepalen welke soort ademhalingsbescherming nodig is, moet u de schadelijkheid van de stof, het gas of de damp weten en weten hoeveel ervan vrijkomt. Een maat voor schadelijkheid is de grenswaarde, de maximaal aanvaarde concentratie van een stof in de lucht op de werkplek. Een aantal grenswaarden is door de overheid vastgesteld, dit zijn de publieke, wettelijke grenswaarden. Indien men onder deze grenswaarde blijft, is ademhalingsbescherming niet nodig, tenzij anders wordt voorgeschreven.

Grenswaarden worden uitgedrukt in:

-          Ppm (part per million = aantal deeltjes verontreiniging per miljoen deeltjes lucht)
-          Mg/m3 (milligrammen per kubieke meter)
-          v/m3 (vezels per kubieke meter)

MAC-waarde

Een nog veel gebruikte waarde, maar tegenwoordig vervangen door de grenswaarde. MAC staat voor Maximaal Aanvaarde Concentratie van een gas, damp, nevel of stof.

Om het verschil aan te geven tussen de concentratie van schadelijke stoffen binnen en buiten het filtermasker wordt de nominale protectie factor (NPF) gebruikt. De nominale protectie factor (NPF) geeft de verhouding aan tussen de concentratie buiten het masker en de concentratie in het masker. Een hoge NPF biedt een hoge graad van bescherming. Voor het bepalen van de protectiegraad van een adembeschermingsmiddel moet men de NPF van het adembeschermingsmiddel en de concentratie schadelijke stoffen in de omgeving weten.

Als men de grenswaarde vermenigvuldigt met de NPF van het product kent men de maximale concentratie waaronder men veilig kan werken met een bepaald middel. Indien men de concentratie op de werkplek reeds kent, kan men ook deze concentratie delen door de grenswaarde om de minimaal vereiste NPF te kennen.

Extra coderingen bij (stof)maskers

De EN 149:2001 (Adembeschermingsmiddelen – filterende half gelaat maskers ter bescherming tegen deeltjes) heeft een aanvulling A1:2009 gekregen. Deze nieuwe norm geeft duidelijkheid. Zo heeft de codering van een stofmasker nu een extra aanduiding, waaruit blijkt of het masker herbruikbaar is of niet.

R staat voor “Re-usable particle filtering half mask” (herbruikbaar) en NR staat voor “Non Re-usable particle filtering half mask” (niet herbruikbaar). (Stof)maskers met de codering R kunnen meerdere keren worden gebruikt en (stof) maskers met de codering NR zijn uitsluitend te gebruiken durende 1 shift. Maskers die tevens de Dolomiettest (duurzaamheidtest van het filter) hebben ondergaan krijgen ook de codering D. Deze test geeft aan dat het filter niet te snel “dichtslaat” (verstopt). Een dergelijk masker mag meerdere keren worden gebruikt binnen een 8-urige werkdag. Stofmaskers die ook een uitademventiel hebben krijgen vaak de codering V (valve) mee.

Onderhoudsvrije half gelaat masker
Deze maskers zijn geschikt om te gebruiken voor een doeltreffende bescherming tegen gassen, dampen en stofdeeltjes, de maskers hebben een universele pasvorm en zijn voorzien van filters die niet vervangen kunnen worden. Ze zijn te gebruiken tot ze beschadigd zijn, de gasfilters verzadigd raken of de stoffilters verstopt raken.

Half gelaat maskers
Deze maskers bedekken de mond, neus en kin. Ze worden uitgevoerd als enkel- en dubbelpatroon maskers. Maskers met 2 filters hebben een betere verdeling van het gewicht en een lagere ademhalingsweerstand, wat het draagcomfort positief beïnvloedt. Filters zwaarder dan 300 gram mogen niet op een half gelaat masker gedragen worden en zijn dus verplicht op een volgelaatsmaker te dragen.

Volgelaatsmasker
Deze maskers bedekken het gehele gelaat, d.w.z. mond, neus, kin en gezicht en bieden dus een betere integrale bescherming van het gelaat in vergelijking tot een half gelaat masker. Dit masker biedt bovendien bescherming van de ogen, en heeft door de constructie de beste afsluiting op het gezicht. Alle mogelijke filters kunnen dan ook met een volgelaatsmasker worden gecombineerd. Een spraakmembraam bevordert de goede verstaanbaarheid van de drager.

Volgelaatsmaskers zijn er in 3 klassen:

Klasse 1: licht werk, spuitwerkzaamheden
Klasse 2: algemeen gebruik, robuuster masker t.b.v. industrieel gebruik
Klasse 3: zware omstandigheden, bijvoorbeeld brandweer

Zowel half- en volgelaatsmaskers worden gebruikt met klasse 1 of 2 filters, deze filters kunnen voorzien zijn van een bajonet aansluiting of 40 mm DIN schroefdraad aansluiting EN 148-1. 

Filters

Ademhalingsbeschermingsmiddelen kunnen zijn voorzien van een stoffilter, een gasfilter of een combinatie van een stof- en een gasfilter.

Stoffilters

Behalve stofmaskers waarbij het hele masker uit filtermateriaal bestaat, zijn er ook verwisselbare stoffilters. Een stoffilter patroon of inlegfilter, welke in combinatie met een half gelaat masker, volgelaatsmasker of aanblaasunit wordt gebruikt, wordt aangeduid met een kleurcodering wit en de Letter P(artikel) 1,2 of 3. Deze worden alleen als verwisselbaar filter in maskers gebruikt. De gebruiker kans dus, afhankelijk van het type stof, zelf kiezen welk type filter hij in het masker aan wil brengen.

Hoelang kan een stoffilter gebruikt worden?

Een stoffilter is te gebruiken tot de ademweerstand door vervuiling te ver oploopt. De gebruiksduur wordt echter ook door andere factoren bepaald, namelijk:

-          verontreiniging door de gebruiker (bacteriën, speeksel, etc.)
-          vochtopname van het filter door uitgeademde lucht
-          door vaak op en afzetten kan verontreiniging van de buitenzijde de binnenzijde van het masker verontreinigen
-          door lekkages langs de randen raakt het filter/masker op de randen vervuild
-          door de conditie van de drager; De één heeft een goede conditie en de ander een slechte, waardoor die veel meer lucht door het masker heen trekt

De feitelijke levensduur dient dus per inzet vooraf te worden bepaald o.a. door rekening te houden met de hiervoor vermelde omgevingsfactoren.

Gasfilters

Een gas of damp kan worden afgevangen met een gasfilter. Een gasfilter beschermt niet gelijktijdig ook tegen stofdeeltjes, tenzij de gasfilter is gecombineerd met een deeltjesfilter. Er zijn verschillende soorten gasfilters.

Deze zijn afgestemd op een bepaald type gas waar tegen ze bescherming bieden. Het type gasfilter kunnen u herkennen aan de letter- en de kleurcode (zie tabel hieronder)

De gasfilters Type A, B, E en K zijn verkrijgbaar in drie verschillende capaciteiten, namelijk:

De gasfilter klasse is steeds terug te vinden na de letter(s) in de filteromschrijving, bijvoorbeeld B2, A1, ABEK2.

Combinatiefilters

De verschillende soorten gas- en deeltjesfilters kunnen gecombineerd worden. Door het samenvoegen van twee verwisselbare filters of gecombineerd worden kunnen zij samen een onderdeel vormen van het masker. Indien combinatiefilters worden gebruikt, neemt meestal de beschermingstijd af. Dat geldt bijvoorbeeld voor het zogenoemde ABEK-filter dat is samengesteld uit een A-, een B- een E- en een K-filter.

Combinatiefilters bevatten alle kleuren van de aanwezige aparte filters. Deze mogen nooit in wisselende werkomgevingen worden gebruikt en niet hergebruikt worden in verband met gevaar voor mogelijke chemische reacties.

Hoelang kan een gasfilter gebruikt worden?

Inzettijden van gasfilters zijn niet direct naar de praktijk te vertalen. Omgevingsfactoren en werkomstandigheden zoals concentratieverontreiniging, luchtvochtigheid, omgevingstemperatuur, windsnelheid, ademlucht volume per minuut, soort gas of damp, kookpunt en de inzetduur, kunnen de doorslagtijd zowel in positieve als negatieve zin beïnvloeden. De feitelijke inzetduur dient dus per inzet te worden bepaald. Een gasfilter is verzadigd zodra door reuk of smaak de doorslag van de verontreiniging wordt waargenomen. Dan moet de filters onmiddellijk worden vervangen. Gasfilters waarvan de uiterste gebruiksdatum is verstreken, mogen niet meer worden ingezet. Gebruikte gasfilters mogen ongeacht de mogelijk korte inzettijd niet worden hergebruikt.

Systemen voor ademhalingsbescherming

Een aanblaasfiltersysteem of motorunit biedt ademhalingsbescherming tegen verontreinigde deeltjes en gassen. Er zijn filters beschikbaar die beschermen tegen schadelijke deeltjes alleen, gassen, dampen of combinaties daarvan. Motorunits zijn ontworpen om te dragen onderaan de rug van de gebruiker, een ergonomische comfortabele riem zorgt er voor dat de unit gedurende de hele werktijd prettig gedragen kan worden. Omdat het aanbod van gefilterde lucht groter is dan het gebruik (min. 120 l/min bij gebruik van een kap) is er sprake van een “overflow”. In het masker of de luchtkap heerst dan een lichte overdruk, waarbij het teveel aan lucht weer wordt afgeblazen via de uitademventielen van het masker of de halskraag.

Er zijn systemen die een akoestisch signaal geven als de luchtstroom te gering is. Zo’n systeem kan gecombineerd worden met een hoofdkap, las helm of een veiligheidshelm die voorzien is van een gelaatscherm of geïntegreerd is in een hoofdkap. Met een motorunit wordt de gefilterde omgevingslucht in de hoofdkap geblazen dus deze units zijn niet geschikt voor besloten ruimten. 

Onafhankelijke adembescherming

Wanneer men gaat werken in een ruimte waar optimale ventilatie niet mogelijk is en de kans op het vrijkomen van gevaarlijke dampen of gassen tot de mogelijkheden behoort, is het dragen van onafhankelijke adembescherming verplicht. Deze dient te bestaan uit adembeschermingsmiddelen die niet afhankelijk zijn van de omgevingslucht in de ruimte. Deze middelen worden bijvoorbeeld gebruikt bij het werken in riolering, tanks, bij de brandweer en reddingsteams.

Vluchtmaskers- en apparaten

Als zich een situatie voordoet waarbij men zich in veiligheid moet brengen is het meestal verplicht om een vluchtmasker binnen handbereik te hebben. Vluchtmaskers- en apparaten bestaan zowel in een afhankelijk (met filter), als onafhankelijke (met ademluchtcilinder) of gesloten (zuurstof) kringloopversies. Deze apparaten zijn alleen geschikt als vluchtapparaten, en mogen dus niet worden gebruikt voor iets anders dan zichzelf in veiligheid brengen.

Gasdetectie

Het betreden van besloten ruimtes brengt bepaalde risico’s met zich mee. Voor zo’n ruimte betreden mag worden dient met de procedure “veilig werken in besloten ruimtes” te volgen. Het is verplicht om een meting te doen zodat men er zeker van is dat er geen zuurstoftekort is, geen explosie of brandgevaar is bij een te hoge concentratie explosieve stoffen en er geen gevaar is voor vergiftiging door een te hoge concentratie gassen of dampen. Een enkelvoudige of Multi gasdetector waarschuwt of een ruimte wel of niet betreden mag worden. De meters meten onder andere zuurstof, zwavelwaterstof, koolmonoxide, brandbare gassen en explosie gevaar. Om een optimale werking te garanderen moeten de meters wel frequent getest en gekalibreerd worden.

Normeringen

Op ademhalingsbescherming zijn onderstaande normen van toepassing