Gevolgen van een val

Wat gebeurt er eigenlijk wanneer iemand een val maakt met een harnas? Is er dan niets aan de hand?

De gevolgen van een val zijn gerelateerd aan:

• De hoogte van de val;
• De uitrusting;
• Eventuele verwondingen;
• De tijd die de gebruiker in het harnas hangt na de val.

Belangrijke begrippen in verband hiermee zijn de Valfactor en het Harness Suspension Trauma.

---

De valfactor

Een val van 1 meter heeft al een grote impact op het lichaam. De hoogte van een val wordt bepaald door de plaats van het ankerpunt en de lengte van de veiligheidslijn. Op de afbeelding hieronder (fig.1) is te zien dat de impact van een val toeneemt naarmate de gebruiker zich hoger bevindt t.o.v. het ankerpunt. De valfactor is de verhouding tussen de hoogte van de val en de lengte van de lijn die de val moet opvangen. Hoe hoger de valfactor, hoe groter de capaciteit van de schokabsorber moet zijn om de val te neutraliseren.

Fall arrest.

---

Harness Suspension Trauma

Nadat een val is gemaakt, hangt de gebruiker voor kortere of langere tijd in het harnas. Doordat er altijd knelpunten zijn - zoals de liezen - en de gebruiker weinig kan bewegen, wordt de doorstroming van het bloed door het lichaam gehinderd. Een verminderde doorstroming van het bloed zal onder normale omstandigheden uiteindelijk leiden tot flauwvallen, waardoor het bloed weer beter door het lichaam gaat stromen vanwege de horizontale positie van de gebruiker. Dit is niet mogelijk wanneer de gebruiker in een harnas hangt.

Doordat het flauwvalmechanisme in deze situatie niets oplost, is er sprake van een gevaarlijke situatie voor de gebruiker. Er is steeds minder zuurstof beschikbaar in het bloed, wat kan leiden tot bewusteloosheid en zelfs overlijden. Dit laatste kan zelfs dagen na de val plaatsvinden, als zich bijvoorbeeld tijdens het hangen bloedpropjes hebben gevormd die later losschieten.

Wanneer iemand een half uur in een harnas hangt, heeft deze een kans van 50% om het bewustzijn te verliezen. Van bewegen is dan geen sprake meer, wat de situatie weer verergert.

Is het risico voor iedereen gelijk?

Niet iedereen is fysiek even gevoelig voor het Harness Suspension Trauma, maar voor iedereen neemt de kans toe naarmate de redding langer duurt. Te lang hangen is uiteindelijk voor iedereen fataal.

Gebrek aan kennis is voor iedereen een risicofactor. Factoren die het risico verhogen zijn:

• De benen niet bewegen of niet kunnen bewegen;
• Verwondingen;
• Verlies van bloed;
• Onderkoeling;
• Uitputting;
• Shock.

---

Wat kan de gebruiker zelf doen na een val?

• Blijven bewegen, met name benen en tenen.
• De benen ergens horizontaal tegenaan plaatsen wanneer dit mogelijk is.
• Gebruik maken van steps, waar de gebruiker in kan staan.

Hieronder een voorbeeld van Help Steps.

Help Steps.

---

Herkennen bewustzijnsvermindering

Bewustzijnsvermindering als gevolg van een verminderde bleodsomloop is te herkennen aan een aantal sypmtomen:

• Bleek gelaat;
• Misselijkheid;
• Duizeligheid;
• Kortademigheid;
• Warmtestuwing;
• Tragere hartslag;
• Dalende bloeddruk;

---

Hulp bieden na een val met harnas

• Stel de gebruiker gerust om de kans op flauwvallen te verminderen;
• Zo mogelijk de gebruiker eerst naar beneden brengen;
• Basisprincipes trauma-management toepassen. ABC = Airway, Breathing, Circulation.
• Houdt de gebruiker altijd in een zittende positie, liefst met opgetrokken benen;
• Vervoer de gebruiker zoveel mogelijk in zittende houding;
• Breng deze altijd naar het ziekenhuis.

Risico's wanneer de gebruiker horizontaal op de grond wordt gelegd:

• Het hart kan de plosteling vrijkomende hoeveelheden bloed niet verwerken;
• Stolsels in het bloed met alle risico's van dien;
• Gebruiker wordt vergiftigd doordat de plotselinge bloedcirculatie opgehoopte hoeveelheden door het lichaam pompt.